บทนำ: จากนโยบายรัฐสู่การออกแบบอาคารที่ใส่ใจสุขภาพ
เมื่อวันที่ 21 พฤศจิกายน 2565 กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข ได้ประกาศ “ค่าเฝ้าระวังคุณภาพอากาศภายในอาคารสาธารณะ” เพื่อเป็นแนวทางให้ผู้ดูแลอาคารสามารถควบคุมคุณภาพอากาศให้เหมาะสมต่อสุขภาพของผู้ใช้งาน โดยระบุค่าที่แนะนำไว้ เช่น
| พารามิเตอร์ | ค่าเฝ้าระวังที่แนะนำ |
| อุณหภูมิ (°C) | 25–26 |
| ความชื้นสัมพัทธ์ (%) | 50–65 |
| การไหลของอากาศ | < 0.3 m/s |
| CO₂ | 1,000 ppm |
| OPM2.5 | ≤ 25 µg/m³ |
| PM10 | ≤ 50 µg/m³ |
| TVOC | ≤ 1,000 ppb |
| CO | ≤ 9 ppm |
มาตรฐานนี้สอดคล้องกับแนวคิดของ WELL Building Standard ซึ่งให้ความสำคัญกับ “ สุขภาพผู้ใช้อาคาร ” และเป็นมาตรฐานสากลที่องค์กรทั่วโลก นำมาใช้เป็นแนวทางในการออกแบบอาคารสีเขียว (Green & Healthy Building)
อ้างอิง:
- Activio Facebook Blog Post: ประกาศค่าเฝ้าระวังคุณภาพอากาศภายในอาคารสาธารณะ #IAQ #IndoorAirQuality Regulation
- ประกาศกรมอนามัย เรื่อง ค่าเฝ้าระวังคุณภาพอากาศภายในอาคารสาธารณะ พ.ศ. 2565
กรณีศึกษา: LoRaWAN IAQ Solution ที่ NEX Mall ประเทศสิงคโปร์
ในห้างสรรพสินค้า NEX ประเทศสิงคโปร์ ได้มีการติดตั้ง เซ็นเซอร์ตรวจวัดคุณภาพอากาศ จำนวน 35 ตัว กระจายทั่วพื้นที่ เพื่อเก็บข้อมูล IAQ แบบ real-time โดยใช้เทคโนโลยี LoRaWAN เป็นเครือข่ายเชื่อมต่อไร้สายระยะไกลพลังงานต่ำ (LPWAN)
ข้อมูลจากเซ็นเซอร์จะถูกส่งไปยัง
- Dashboard กลาง สำหรับติดตามสถานะ
- ระบบ Building Management System (BMS) ที่มีอยู่เดิม เพื่อให้ระบบปรับอากาศสามารถปรับตัวแบบอัตโนมัติตามปริมาณคนและคุณภาพอากาศ
ความท้าทายหลัก ของโครงการนี้อยู่ที่การ บูรณาการเทคโนโลยี IoT ใหม่เข้ากับระบบจัดการอาคาร (Building Management System – BMS) ที่มีอยู่เดิม ซึ่งเป็นโจทย์ที่พบได้บ่อยในอาคารขนาดใหญ่ที่ต้องการปรับปรุงระบบให้ทันสมัยโดยไม่กระทบต่อโครงสร้างพื้นฐานเดิมมากนัก
โซลูชันที่นำมาใช้ เป็นการผสานการทำงานหลายส่วน เริ่มตั้งแต่การติดตั้งเซ็นเซอร์ IAQ ชนิดไร้สายประเภท LoRaWAN จำนวน 35 ตัว เพื่อตรวจจับและรวบรวมข้อมูลคุณภาพอากาศที่สำคัญแบบเรียลไทม์ ข้อมูลดิจิทัลเหล่านี้จะถูกส่งและผนวกรวมเข้ากับ Platform Dashboard และระบบ BMS เดิมของ NEX จากนั้นทีมพัฒนาซอฟต์แวร์พิเศษเพื่อวิเคราะห์ข้อมูล IAQ ที่ได้รับ ควบคู่ไปกับข้อมูลการใช้งานพื้นที่ (occupancy) เพื่อสั่งการให้ระบบปรับอากาศ (HVAC/ACMV) ปรับการทำงานได้อย่างอัตโนมัติและเหมาะสมที่สุด
อ้างอิง: NEX Shopping Mall Implements Indoor Air Quality Monitoring – UnaBiz
ประโยชน์ที่ได้รับจากระบบ IAQ อัจฉริยะ
1. สุขภาพผู้ใช้งานที่ดีขึ้น
- ระบบสามารถเพิ่มการหมุนเวียนอากาศในเวลาที่มีคนหนาแน่น เช่น เวลาพักกลางวันหรือวันหยุด
- สร้างสภาพแวดล้อมปลอดภัยทั้งต่อผู้ใช้บริการและพนักงาน
ยกระดับสุขภาพและความปลอดภัย: ระบบช่วยเพิ่มประสิทธิภาพการหมุนเวียนอากาศภายในอาคารได้อย่างชัดเจนผู้จัดการอาคารสามารถตอบสนองต่อสภาวะอากาศที่เปลี่ยนแปลง โดยเฉพาะในช่วงเวลาที่มีผู้คนหนาแน่น โดยการเพิ่มการไหลเวียนของอากาศ เพื่อสร้างสภาพแวดล้อมที่ปลอดภัยและดีต่อสุขภาพสำหรับทั้งผู้มาใช้บริการ ผู้เช่าพื้นที่ และพนักงาน
2. ประหยัดพลังงาน + ลดคาร์บอน
- HVAC ทำงานตามจริง ไม่เปิดทิ้งเกินความจำเป็น
- ปรับสมดุลระหว่างการนำอากาศบริสุทธิ์เข้ามา กับการควบคุมการสูญเสียพลังงาน
- ลดการปล่อย CO₂ โดยตรง
ขับเคลื่อนสู่ความยั่งยืนและประสิทธิภาพพลังงานที่มี:
- ระบบ HVAC/ACMV ที่ขับเคลื่อนด้วยข้อมูล (data-driven) ช่วยให้การใช้พลังงานเป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพสูงสุด ลดการสูญเสียพลังงานโดยไม่จำเป็น และนำไปสู่การลดการปล่อยก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์
- มีการสร้างสมดุลอัจฉริยะระหว่างการนำอากาศบริสุทธิ์จากภายนอกเข้ามาหมุนเวียนเพื่อการระบายอากาศที่ดี กับการประหยัดพลังงานของระบบปรับอากาศ โดยพิจารณาจากข้อมูล IAQ และจำนวนผู้ใช้อาคารจริง
3. ข้อมูลเชิงลึกเพื่อบริหารอาคาร
- เซ็นเซอร์ 1 ตัวให้ข้อมูลมากถึง 1,440 จุด/วัน
- ทำให้สามารถวิเคราะห์พฤติกรรมการใช้อาคารในเชิงลึก และต่อยอดไปสู่การวางนโยบายพลังงาน
การบริหารจัดการอาคารอัจฉริยะด้วยข้อมูลเชิงลึก:
- ระบบสามารถตรวจวัดค่า IAQ ทุกๆ นาที ทำให้ได้ข้อมูลมากถึง 1,440 จุดข้อมูลต่อวันต่อเซ็นเซอร์ ซึ่งให้ภาพรวมของคุณภาพอากาศที่ละเอียดและต่อเนื่อง
- ข้อมูล IAQ ที่บูรณาการเข้ากับ BMS ช่วยให้ระบบปรับอากาศสามารถ ปรับการทำงานได้โดยอัตโนมัติ เพื่อรักษาสมดุลระหว่างความสบายจากอุณหภูมิที่เหมาะสม คุณภาพอากาศที่ดีเยี่ยม และการใช้พลังงานอย่างคุ้มค่า
ทำไมต้องเป็น LoRaWAN?
- ติดตั้งง่าย ไม่ต้องเดินสายใหม่ทั่วอาคาร
- ครอบคลุมระยะไกล เหมาะกับอาคารขนาดใหญ่หรือห้าง
- ใช้พลังงานต่ำ เหมาะกับเซ็นเซอร์ที่ต้องทำงานต่อเนื่อง 24/7
- เชื่อมต่อกับระบบเดิมได้ง่าย (BMS, HVAC, Cloud)
สอดคล้องกับ WELL Building Standard อย่างไร?
โซลูชันนี้รองรับข้อกำหนดหลายหมวดของ WELL เช่น:
| WELL Feature | รายละเอียด |
| A01 | Fundamental Air Quality |
| A05 | Enhanced Ventilation |
| A08 | Air Quality Monitoring & Awareness |
| T01–T05 | Thermal Comfort, Humidity, and Energy Optimization |
อ้างอิง:
- https://standard.wellcertified.com/features
- Detailed guidance on A01 – Air Quality (Precondition) and A05 – Enhanced Air Quality (Optimization), explaining thresholds and monitoring requirements: “Manufacturer’s guide to WELL” (includes A01 & A05 details) 🔗 Reference link:
สรุป: จากนโยบาย → เทคโนโลยี → อาคารที่ดีต่อสุขภาพและพลังงาน
LoRaWAN IAQ Solution ไม่เพียงแค่ช่วยให้อาคาร “ปลอดภัยต่อสุขภาพ” แต่ยังเป็นเครื่องมือสำคัญในการเข้าสู่มาตรฐานสากล เช่น WELL และยังช่วยลดต้นทุนพลังงานในระยะยาว — เป็นการลงทุนที่ตอบโจทย์ทั้ง ESG และคุณภาพชีวิตของผู้ใช้อาคารอย่างแท้จริง
Leave a Reply